“Η μνήμη του σαργού”… η επιβεβαίωση!

Εκτύπωση

Αξιολόγηση Χρήστη: 5 / 5

Αστέρια ΕνεργάΑστέρια ΕνεργάΑστέρια ΕνεργάΑστέρια ΕνεργάΑστέρια Ενεργά
 
Κείμενο - φωτογραφίες: Γιάννης Γιατράκος

Αρκετά χρόνια πριν, σε μια τυχαία ανάγνωση που είχα κάνει σε γνωστό περιοδικό του χώρου και συγκεκριμένα στο Sport Fishing του έτους 2001, κάποιος ξένος αρθρογράφος ανέλυε μέσα από ένα σύντομο κείμενο, τις απόψεις του σχετικά με τη συμπεριφορά των ψαριών και ειδικότερα αυτή του σαργού. Το άρθρο, είχε τίτλο "Η μνήμη του σαργού" και από τότε μέχρι και σήμερα το έχω διαβάσει άπειρες φορές και τα γραφόμενά του, έχουν επιβεβαιωθεί ακόμα πιο πολλές.

Αφορμή για να "ξαναθυμηθούμε" το παραπάνω άρθρο, ήταν οι κατά καιρούς συζητήσεις με φίλους που έγιναν κατά τη διάρκεια των ψαρεμάτων μας ή μετά και φυσικά είχαν άμεση σχέση με τις ποσότητες και τα μεγέθη των αλιευμάτων.

Προσπαθήστε λίγο να θυμηθείτε, πόσες φορές σας έχει τύχει να ψαρέψετε σαργούς σ’ ένα ιδιαίτερο από πολλές απόψεις  μέρος και λόγω της επιτυχημένης σας εξόρμησης, να πάτε πάλι την επόμενη ημέρα, στο ίδιο "πάτημα", με ίδιες καιρικές συνθήκες, τα ίδια δολώματα και μαλάγρες και το αποτέλεσμα να είναι απογοητευτικό; Τι έφταιξε και φύγατε απογοητευμένοι, συγκρίνοντας το αποτέλεσμα της αμέσως προηγούμενης ημέρας με το αποτέλεσμα της επόμενης ή ακόμα και με αυτό της μεθεπόμενης; Σίγουρα η απάντηση που με ευκολία δίνουμε όλοι μας, χωρίς να το σκεφτούμε ιδιαίτερα, είναι ή ότι δεν έχει ψάρια ή ότι τα ψαρέψαμε όλα. Πόσο αληθοφανής όμως μπορεί να είναι η προηγούμενη δικαιολογία, την οποία με τόση ευκολία την αναφέρουμε σαν απάντηση; Πως είναι δυνατόν, να μην υπάρχουν από κάτω ψάρια ή ακόμα χειρότερα την προηγούμενη ημέρα να τα ψαρέψαμε όλα και ουσιαστικά να αφανίσαμε τους σαργούς της περιοχής;

This image for Image Layouts addon

Θα ήταν αρκετά ενδιαφέρον να αναρωτηθούμε καλύτερα, αν οι σαργοί στις περιοχές μας δεν είναι ίσως πιο "έξυπνοι" από άλλα ψάρια που περιφέρονται σε πιο ανοιχτά νερά, αλλά λόγω της συχνής τους επαφής με τον άνθρωπο και τις δραστηριότητες του, να έχουν μάθει να είναι πιο επιφυλακτικοί απέναντι σε ότι τους παρουσιάζεται σαν δόλωμα και κάποιες φορές, το δόλωμα αυτό, να συμπεριφέρεται λίγο αφύσικα στο περιβάλλον του κουβαλώντας μαζί του κάποιες χάντρες ή μερικά στριφτάρια στο πίσω μέρος του. Τα ψάρια που ζουν μέσα σε λιμάνια και γενικά σε ρηχά νερά, φαίνεται ότι τελικά είναι πιο δύσπιστα από άλλα και πιθανόν, κληροδοτούν στις επόμενες γενιές ένα είδος συναγερμού, ο οποίος σε ιδιαίτερους παράγοντες ή συνθήκες πείνας, να ενεργοποιείται σε σημαντικό βαθμό και τελικά η πείνα να αγνοείται και μαζί μ’ αυτή και η πιθανή αναμέτρησή μας μαζί τους. Μη γνωρίζοντας τι ακριβώς συμβαίνει στην πραγματικότητα, παρηγορούμαστε με τη σκέψη ότι ή δεν έχει καθόλου ψάρια, ή ποιος ξέρει για ποιο λόγο, αυτά δεν έχουν όρεξη.

This image for Image Layouts addon

Ένα ψάρι που… θυμάται
Έναν από τους λόγους αυτούς, θα προσπαθήσουμε να αναλύσουμε παρακάτω στο κείμενο μας. Ξένοι ερευνητές ανακάλυψαν πως ορισμένα είδη ψαριών, ανάμεσα τους ο σαργός και ένα είδος λαυρακιού, έχουν τη δυνατότητα να θυμούνται ορισμένα γεγονότα από τη ζωή τους, άρα διαθέτουν πραγματική μνήμη. Με λίγα λόγια, αρκεί στο παρελθόν να έχουν συναντήσει κάποια επικίνδυνη κατάσταση είτε άμεσα είτε έμμεσα και προτού αυτή να φτάσει να γίνει μη αναστρέψιμη, να ξεφεύγουν από αυτή χωρίς να μπουν καθόλου στη διαδικασία να το ρισκάρουν. Για παράδειγμα, αν κάποια ημέρα καταφέρουμε να πιάσουμε μεγάλους σαργούς σε κάποιο μέρος, την επόμενη ημέρα με τα ίδια δολώματα, τις ίδιες μαλάγρες ακόμα και τις ίδιες καιρικές συνθήκες, είναι απίθανο να πιάσουμε πάλι αρκετούς μεγάλους σαργούς. Το παραπάνω, δεν συμβαίνει γιατί καταφέραμε να τους πιάσουμε όλους, αλλά αντίθετα οι σαργοί που επέζησαν από το μακελειό στο σημείο αυτό, να γίνονται ιδιαίτερα επιφυλακτικοί και να αρνούνται για μεγάλο χρονικό διάστημα να δοκιμάσουν τα δολώματα μας όσο προκλητικά και να είναι αυτά. Μπορεί στο σημείο αυτό να καταφέρουμε να πιάσουμε μικρότερα ψάρια και σαφώς λιγότερο έμπειρα, αλλά οι σαργοί με "Σ" κεφαλαίο, πολύ δύσκολα θα ξαναδοκιμάσουν το δόλωμα μας βάζοντάς το στο στόμα τους. Φαίνεται λοιπόν, πως τα ψάρια που επέζησαν, καταφέρνουν με κάποιο τρόπο να μεταδίδουν στο υπόλοιπο κοπάδι των σαργών, ότι στο συγκεκριμένο μέρος κρύβεται μια παγίδα, την οποία θα ήταν καλύτερα να μην αντιμετωπίσουν γι’ αυτό και αρνούνται να δοκιμάσουν το δόλωμα ή ακόμα κι αν το κάνουν, να το κάνουν με τέτοιο τρόπο και τόσο επιφυλακτικά, ώστε να μη μας δίνεται η ευκαιρία να τους πιάσουμε στα αγκίστρια μας.

Πως είναι δυνατόν, να μην υπάρχουν από κάτω ψάρια ή ακόμα χειρότερα την προηγούμενη ημέρα να τα ψαρέψαμε όλα και ουσιαστικά να αφανίσαμε τους σαργούς της περιοχής;

Ι. Γιατράκος

Πόσες φορές εξάλλου, έχει τύχει να αντιλαμβανόμαστε κάποιες ανεπαίσθητες τσιμπιές και όταν βγάζουμε την αρματωσιά μας για να την ελέγξουμε, ειδικότερα όταν ψαρεύουμε εγγλέζικο με δόλωμα bigattini, να βλέπουμε τα σκουλήκια κατά κάποιο τρόπο τραβηγμένα και τα ίδια, να είναι άδεια στο εσωτερικό τους και να μοιάζουν σαν διάφανες πέτσες; Η επιφυλακτικότητα αυτή, μπορεί κατά τη γνώμη μου να συνδυαστεί είτε με τη μαλάγρα που ρίχνουμε στο νερό σε μεγάλες ποσότητες  είτε ακόμα και με την υπερβολική χρήση bigattini, το οποίο πολύ γρήγορα συσχετίστηκε με την απώλεια μεγάλων ατόμων του κοπαδιού της περιοχής. Φυσικά, θεωρώ αρνητικό έναν ακόμα παράγοντα που μπορεί να μας επηρεάσει κατά τη διάρκεια του ψαρέματος και είναι είτε η απώλεια κάποιου ψαριού από κόψιμο του παράμαλλου είτε από λανθασμένο χειρισμό κατά τη μάχη μ’ ένα θήραμα, ο οποίος έχει σαν αποτέλεσμα το ξαγκίστρωμα του ψαριού και τον πανικό που προκαλείται από το γεγονός αυτό, στο υπόλοιπο κοπάδι που βρίσκεται εκεί.

This image for Image Layouts addon

Αλλάζοντας συνήθειες
Με τα παραπάνω, σίγουρα δεν έχω σκοπό να συγκρίνω τη μνήμη των ψαριών με αυτή των ανθρώπων, αλλά να μας προβληματίσω σχετικά με το τι είναι αυτό που τρόμαξε τα ψάρια και τα έκανε τόσο επιφυλακτικά. Το δόλωμα, η μαλάγρα, η απώλεια ατόμων του κοπαδιού σε συνδυασμό με τα παραπάνω, η σύλληψη – μάχη των πιασμένων ψαριών; Είναι μια δύσκολη ερώτηση την οποία δεν μπορώ με τόση ευκολία να απαντήσω, μπορώ όμως να πω με σιγουριά, πως τα όσα αναφέρω πιο πάνω, τα έχω επαληθεύσει αρκετές φορές στο παρελθόν. Προσωπικά, αποφεύγω να πηγαίνω συνεχόμενα στα ίδια σημεία δυο και τρεις φορές και απλά φροντίζω να αλλάζω τόπους ή ακόμα και "πατήματα" στον ίδιο τόπο. Λίγα μέτρα πιο κάτω, αρκούν για να φύγουμε μακρύτερα από το σημείο από το οποίο ακόμα πλανάται η μυρωδιά του φόβου της προηγούμενης ημέρας και να αποκτήσουμε περισσότερες πιθανότητες επιτυχίας. Χρήση μαλάγρας με διαφορετική σύνθεση σε συνδυασμό πιθανόν με άλλο δόλωμα ή λιγότερο σε ποσότητα από την προηγούμενη, ακόμα και με διαφορετικό τρόπο παρουσιασμένο, αρκούν για να έχουμε μερικές σημαντικές συλλήψεις ψαριών. Ταυτόχρονα και αλλάζοντας τόπο, μας δίνεται η ευκαιρία να εξερευνήσουμε άλλες περιοχές, πιθανόν βραχώδεις και ίσως ακόμα καλύτερες από τις προηγούμενες, δίνοντάς μας έτσι τη δυνατότητα να δοκιμάσουμε κι άλλα βάθη, είτε μικρότερα είτε μεγαλύτερα και με αυτόν τον τρόπο να βελτιωθούμε και να πειραματιστούμε σε διαφορετικές συνθήκες, αρματωσιές κ.ά. Εξάλλου, ο σαργός είναι ένα ψάρι που μπορεί να το βρούμε να συχνάζει σε αρκετά βαθιά νερά, άλλα ανάλογα τις συνθήκες, π.χ. σε ταραγμένη θάλασσα, να ψάχνει οργανισμούς που ξεκολλάνε από τα βράχια, σε ελάχιστα εκατοστά νερό…

Το παραπάνω άρθρο, έχει δημοσιευτεί στο περιοδικό "Ψαρεύω"