Για λυθρίνια… αναζητώντας το… φαραώ!

Αξιολόγηση Χρήστη: 5 / 5

Αστέρια ΕνεργάΑστέρια ΕνεργάΑστέρια ΕνεργάΑστέρια ΕνεργάΑστέρια Ενεργά
 
Υπέροχα χρώματα, ενώ το μέγεθος αρχίζει να μεγαλώνει…
Κείμενο - φωτογραφίες: Γιάννης Γιατράκος

Αναμφισβήτητα, για τους περισσότερους ερασιτέχνες ψαράδες η εύρεση ζωντανού δολώματος στη καθετή είναι καθοριστική για ένα καλό αποτέλεσμα. Εάν ωστόσο υπάρχει και η δυνατότητα να μπορεί ο ερασιτέχνης ψαράς να βγάζει ο ίδιος το δόλωμα που χρειάζεται κοντά στην περιοχή που ψαρεύει, τότε η χαρά είναι διπλή. Το μεσημέρι, μας βρίσκει στο κατάστημα του φίλου μας Σπύρου Παπαδόπουλου στην Ιστιαία, να απολαμβάνουμε τον καφέ μας συζητώντας για το ψάρεμα ανταλλάζοντας απόψεις. Για το απόγευμα προγραμματίζαμε να ψαρέψουμε λυθρίνια, ύστερα από πληροφορίες που μας έδωσαν δύο φίλοι μας από την περιοχή και οι οποίοι θα έρχονταν μαζί με το σκάφος τους. Το ραντεβού δόθηκε για τις 7:30 το απόγευμα περίπου στο λιμάνι, στο Πευκί της Εύβοιας και το μόνο που έμενε ήταν να πάρουμε μαζί μας 2-3 φαραώ και λίγες μάνες, δολώματα αρκετά για 4 άτομα, αφού και οι ώρες που θα ψαρεύαμε θα ήταν λίγες.

Στο σκάφος των φίλων μας, ο Βασίλης μόλις ανέβασε το πρώτο τους λυθρίνι…

Η δυσάρεστη έκπληξη, ήρθε λίγο αργότερα όταν ζήτησα από το Σπύρο να μου ετοιμάσει τα δολώματα: δεν υπήρχε ούτε ένα μικρό φαραώ στο μαγαζί του! Εναλλακτικά δολώματα δεν υπήρχαν, εκτός από κάποιες μάνες και λίγο θηκαρίσιο, τα οποία δεν ήταν όμως αρκετά για το ψάρεμα της παρέας. Η λύση ήρθε από το Σπύρο, όταν μου πρότεινε να πάμε στη θάλασσα μαζί και να βουτήξουμε, για να εξασφαλίσουμε μόνοι μας το πολυπόθητο δόλωμα: το φαραώ. Η πρόκληση ήταν μεγάλη, καθώς μου δινόταν η ευκαιρία να δω και να μάθω από κοντά τη διαδικασία για την εύρεση αυτού του δολώματος για το οποίο μέχρι εκείνη τη στιγμή δεν γνώριζα, παρά ελάχιστα πράγματα: για τα σημάδια γύρω από το θαλάμι του και τον τρόπο με τον οποίο το βγάζουν από αυτό. Χωρίς δεύτερη σκέψη ξεκίνησα να φορτώνω στο αυτοκίνητο τα πράγματα που θα χρειαζόμασταν, περιμένοντας με αγωνία την ώρα της αναχώρησης. Κατά τη διάρκεια της διαδρομής ο Σπύρος φρόντισε να μου αναλύσει με κάθε λεπτομέρεια πώς διακρίνει  τα θαλάμια και τα σημάδια από την επιφάνεια της θάλασσας κάνοντας με τον τρόπο αυτό ευκολότερη την αναγνώριση χωρίς άσκοπες βουτιές.

Διακρίνεται το θαλάμι του φαραώ και η άμμος μπροστά από αυτό, που έχει χρώμα γκρι…

Η ώρα του φαραώ…
Φτάνοντας στην περιοχή που γνώριζε ο Σπύρος από πριν ότι "κρατάει" φαραώ, ετοιμάσαμε τον εξοπλισμό μας και αφού φορέσαμε τις στολές μας, ξεκινήσαμε την αναζήτηση. Σε ελάχιστα μέτρα από την παραλία ο Σπύρος μου έκανε νόημα, δείχνοντάς μου ταυτόχρονα κάτι στο βυθό. Βραχώδης σύνθεση, με άμμο και πλούσια βλάστηση, ήταν η πρώτη εντύπωση που αποκόμισα, προσπαθώντας να διακρίνω αυτό το "κάτι" που μου έδειχνε. Μια προσεκτικότερη παρατήρηση από κοντά, μιας και το βάθος δεν ξεπερνούσε τα δύο μέτρα, μου έδειξε αλλαγή στο χρώμα της άμμου και μικρά υπολείμματα τροφής τα οποία είχαν δημιουργήσει ένα βουναλάκι γκρίζου χρώματος. Με επιδέξιες κινήσεις, ο Σπύρος άρχισε να μετακινεί διάφορες πέτρες γύρω από το σημάδι, με σκοπό να ανοίξει το χώρο ώστε να μπορεί να δουλεύει ευκολότερα στο σημείο αυτό, αποκαλύπτοντάς ταυτόχρονα μία τρύπα διαμέτρου δύο εκατοστών περίπου.

Η πρόκληση ήταν μεγάλη, καθώς μου δινόταν η ευκαιρία να δω και να μάθω από κοντά τη διαδικασία για την εύρεση αυτού του δολώματος για το οποίο μέχρι εκείνη τη στιγμή δεν γνώριζα, παρά ελάχιστα πράγματα: για τα σημάδια γύρω από το θαλάμι του και τον τρόπο με τον οποίο το βγάζουν από αυτό...

Ι. Γιατράκος

Στη συνέχεια, έβγαλε μερικές σαρδέλες μέσα από την ψαροσακούλα που είχε κρεμασμένη στη μέση του και λιώνοντάς τις με τα χέρια του, άρχισε να μαλαγρώνει την περιοχή μ’ αυτές. Αυτό, όπως μου είχε εξηγήσει λίγο νωρίτερα, γίνεται για δύο λόγους. Ο πρώτος είναι για να προσελκύσει τα φαραώ με τη μυρωδιά και ο δεύτερος για να απασχολήσει τα μικρόψαρα της περιοχής με τα κομμάτια των λιωμένων ψαριών, ώστε να μην αρχίσουν να τσιμπάνε το φαραώ, που σε λίγη ώρα θα βρίσκεται καρφωμένο στην παγίδα και ανήμπορο να προστατευθεί από αυτά.

Το θαλάμι μαλαγρώνεται με ψαροδόλι και τοποθετείται η παγίδα…
Η παγίδα, τοποθετημένη μπροστά στην είσοδο του θαλαμιού. Σε λίγο θα τη δούμε να παίρνει κάθετη κλίση, σημάδι ότι το φαραώ πιάστηκε…

Στη συνέχεια, έλιωσε λίγη ακόμα σαρδέλα μπροστά ακριβώς από το θαλάμι του φαραώ, έβγαλε από την ψαροσακούλα μία παγίδα και αφού έβαλε στο πίσω μέρος της ένα κομμάτι σαρδέλας, στο ειδικό άγκιστρο που διαθέτει, την τοποθέτησε στην είσοδο του θαλαμιού. Η παγίδα για το φαραώ θα λέγαμε ότι είναι μία εξελιγμένη μορφή φάκας: όταν το φαραώ μπει μέσα σ’ αυτήν, τραβάει τη σαρδέλα για να την πάρει στο θαλάμι του και να την φάει με την ησυχία του, με συνέπεια το άγκιστρο που συγκρατεί το ψαροδόλι, να απελευθερώνει μια πόρτα με βελόνες οι οποίες καρφώνουν το φαραώ στο κεφάλι, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να ξαναμπεί στο θαλάμι του. Η καθοριστική αυτή στιγμή φαίνεται από την παγίδα, η οποία μετά το κάρφωμα του φαραώ βρίσκεται πλέον σε κάθετη θέση. Τώρα πιά, το μόνο που απομένει είναι να τοποθετηθεί ένα μπουκαλάκι αναψυκτικού στο πάνω μέρος της, ώστε με την άνωση να κουράσει το φαραώ και σιγά σιγά να το αναγκάσει να βγει από το θαλάμι του.

Η άνωση του πλαστικού μπουκαλιού θα κουράσει το φαραώ, ώστε να βγει ευκολότερα απ’ το θαλάμι του…
Το φαραώ, αρχίζει σιγά σιγά να βγαίνει προς τα πάνω…

Στην τελευταία αυτή φάση είναι πολύ σημαντικό να προσέχουμε το φαραώ από τα μικρόψαρα, τα οποία δεν διστάζουν να του επιτεθούν. Προσέχουμε ειδικότερα τις σαλιάρες, οι οποίες είναι αυτές που κάνουν συνήθως την αρχή και είναι οι πιο επικίνδυνες, ακολουθούμενες στη συνέχεια και από τα υπόλοιπα μικρόψαρα. Η τελική μας ενέργεια είναι να βγάλουμε το φαραώ από την παγίδα και να το τοποθετήσουμε σ’ ένα σακουλάκι με νερό, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στην επαφή των δακτύλων μας με το στόμα του, γιατί… δαγκώνει!

Τα μικρόψαρα παρακολουθούν και περιμένουν…

Η ώρα των λυθρινιών
Ύστερα από δύο ώρες περίπου είχαμε τα δολώματα που χρειαζόμασταν για το απογευματινό μας ψάρεμα. Με χαλαρούς ρυθμούς και με τον ήλιο ακόμα ψηλά, ξεκινήσαμε για την επιστροφή κατά την διάρκεια της οποίας ο Σπύρος ανέλαβε να μου λύσει όποιες απορίες μου είχαν δημιουργηθεί, κοιτάζοντας ταυτόχρονα τις φωτογραφίες στην οθόνη της ψηφιακής μηχανής. Το υλικό πλούσιο και η εμπειρία πολύτιμη.

Στην Ιστιαία, μας περίμεναν οι υπόλοιποι της παρέας, φανερά χαρούμενοι για το δόλωμα που είχαμε στα χέρια μας. Μετά από ένα σύντομο γεύμα σε ταβέρνα της περιοχής, ήρθε και η πολυπόθητη ώρα για ψάρεμα. Με γέλια και πειράγματα επιβιβαστήκαμε στα σκάφη και αναχωρήσαμε για το σημάδι, όπου θα ψάχναμε τα λυθρίνια. Οι πληροφορίες έλεγαν για ψάρια γύρω στο κιλό και ίσως μεγαλύτερα. Φτάνοντας στον τόπο, το άλλο σκάφος της παρέας άρχισε να ψάχνει με το βυθόμετρο την περιοχή για να ρίξουνε πρώτοι άγκυρα και κατόπιν θα ρίχναμε εμείς, αφού γνώριζαν καλύτερα το σημείο.

Το φαραώ, ξεκαρφώνεται από τη παγίδα και τοποθετείται στο σακουλάκι με το νερό…
Σπάροι, τρώνε τα υπολείμματα της σαρδέλας σχεδόν δίπλα μας…

Σε λιγότερο από δέκα λεπτά η πρώτη άγκυρα πέφτει αθόρυβα στο νερό, αφού το βάθος ήταν μικρότερο από τριάντα μέτρα και μετά το στρώσιμο του σκάφους στο καιρό, έρχεται η σειρά μας να κάνουμε το ίδιο. Μετά το φουντάρισμα, ο καθένας παίρνει τη θέση του στο σκάφος και οι πρώτες πετονιές πέφτουν στο νερό. Λίγο πριν, από ένα ολοζώντανο και επιθετικό φαραώ κόπηκαν μερικά ζουμερά κομμάτια και το υπόλοιπο μπήκε στο κουβά μέσα σε φρέσκο θαλασσινό νερό.
Το ελαφρύ ρεύμα που υπάρχει στην περιοχή μου ανεβάζει το ηθικό και στην επόμενη ριξιά αλλάζω το βαρίδι της αρματωσιάς μου με μικρότερο. Οι τσιμπιές που δέχονται τα δολώματά μας είναι από μικρόψαρα και άνευ σημασίας. Δεν απογοητευόμαστε ωστόσο, γιατί είναι σχετικά νωρίς. Στο άλλο σκάφος που βρίσκονται ο Δημήτρης με το Βασίλη επικρατεί το ίδιο σκηνικό. Οι αρματωσιές των φίλων μας είναι της σχολής που θέλει τα λυθρίνια να ψαρεύονται με διπλάρια και βαρίδι καμπάνα στο κάτω μέρος, με μακριά παράμαλλα, αντίθετα από εμάς που ψαρεύουμε με κλασικό μονάγκιστρο και συρόμενο βαρίδι. Αυτό είναι και η αιτία μιας συνεχούς, καλοπροαίρετης όμως διαμάχης μεταξύ μας. Και ενώ τα πειράγματα από τις δύο πλευρές δεν λένε να σταματήσουν, ένα απότομο τρίξιμο με αναγκάζει να γυρίσω το κεφάλι μου προς την πλευρά του Γιώργου, ο οποίος χωρίς να μιλάει εδώ και λίγη ώρα, δίνει τη δική του μάχη με το πρώτο ψάρι της ημέρας.

Ήταν το πρώτο λυθρίνι του Γιώργου, που εγκαινίασε μια όμορφη συνέχεια…

Σε λίγα λεπτά η απόχη αναλαμβάνει να δώσει τέλος στην αγωνία μας και ένα λυθρίνι στολίζει το ψυγείο μας με τα χρώματά του. Σε λιγότερο από δύο λεπτά είναι η σειρά του Γιώργου να με βοηθήσει με την απόχη. Ένα ακόμα λυθρίνι, ίδιο σε μέγεθος με το προηγούμενο κάνει παρέα στο ψυγείο με το πρώτο. Το ίδιο σκηνικό και στο σκάφος των φίλων μας, που τους αναγκάζει ν’ αφήσουν τα πειράγματα. Τα ψάρια είναι εδώ και ο χρόνος που έχουμε στη διάθεσή μας θα είναι λίγος. Μόλις νυχτώσει τα ψάρια θα κόψουν, το γνωρίζουμε πολύ καλά αυτό, γι’ αυτό δεν πρέπει να χάσουμε χρόνο. Καινούργια δολώματα και οι αρματωσιές ξανά στο νερό, με την κρυφή ελπίδα για το ψάρι που θα κάνει την έκπληξη! Σε λίγο, ένα μεγαλύτερο λυθρίνι από τα προηγούμενα ξαγκιστρώθηκε από το αγκίστρι του Γιώργου, δίνοντάς μας προσωρινά μια απογοήτευση. Στη συνέχεια όμως τα πράγματα άλλαξαν προς το καλύτερο, με τα ψάρια να είναι εμφανώς μεγαλύτερα από τα πρώτα και οι τσιμπιές να διαδέχονται η μία την άλλη.

Αργότερα, κατά τη διάρκεια του ψαρέματος, συνέβη ένα απίστευτο γεγονός από κάποιους σ’ ένα σκάφος που βρισκόταν κοντά μας. Βλέποντας προφανώς ότι βγάζαμε ψάρια, θέλησαν να ρίξουν άγκυρα σχεδόν ανάμεσά μας, υποθέτοντας ότι ο λόγος που δεν έβγαζαν ψάρια ήταν το σημείο που είχαν αγκυροβολήσει στην αρχή και όχι ο τρόπος που ψάρευαν ή τα δολώματά τους. Πάνω από δέκα φορές προσπάθησαν να ρίξουν σίδερο, δημιουργώντας τέτοια φασαρία που ήταν αδύνατο να συνεχίσουμε το ψάρεμά μας. Τελικά, δεν κατάφεραν να αγκυροβολήσουν εκεί που ήθελαν (κανείς μας δεν κατάλαβε που…) και άλλαξαν τελείως μέρος, αρκετά μακριά από μας. Δυστυχώς, υπάρχουν κάποιοι οι οποίοι ή αγνοούν ή κάνουν πως δεν καταλαβαίνουν στοιχειώδη πράγματα στη θάλασσα και στο ψάρεμα. Εκτός του ότι δεν πρόκειται ποτέ να μάθουν να ψαρεύουν σωστά, περιφρονούν επιδεικτικά και τους γύρω τους, αδιαφορώντας για τις συνέπειες που προκαλούν με τις πράξεις τους.
Ύστερα από το παραπάνω γεγονός, αρκετά εκνευρισμένοι αποφασίσαμε να γυρίσουμε πίσω. Δεν είχαμε πλέον διάθεση για ψάρεμα, ενώ ήδη είχε αρχίσει να νυχτώνει. Πάνω από 15 λυθρίνια ήταν αρκετά για ένα απογευματινό ψάρεμα λίγων ωρών και αυτό μας ικανοποιούσε. Ο γυρισμός μας προς το λιμάνι με μία θάλασσα λάδι, ήταν αρκετός για να μας ηρεμήσει και να μας κάνει να ξεχάσουμε αυτά που έγιναν. Εξάλλου, το ψάρεμα είναι διασκέδαση και έτσι πρέπει να το αντιμετωπίζουμε. Το βράδυ μας βρήκε να πίνουμε μπύρες με την παρέα μας σε κάποιο ταβερνάκι στην παραλία, κάνοντας σχέδια για το επόμενο ψάρεμα, κάπου μακριά…

Θαλάμι φαραώ, στη ρίζα του βράχου…
Φαραώ: Ακριβό δόλωμα, εκλεκτά ψάρια…
  • Οι διαστάσεις του φαραώ συνήθως ξεπερνούν το ένα μέτρο. Τον περισσότερο χρόνο ζει στο θαλάμι του που είναι φτιαγμένο στην άμμο.
  • Εάν γύρω από αυτό υπάρχουν πέτρες, τότε το σώμα του φαραώ είναι πολύ πιο σκληρό από κάποιο άλλο που ζει στο βούρκο, με φυκιάδες και το πρώτο θεωρείται καλύτερο. Όταν το αγοράζουμε δεν μπορούμε να γνωρίζουμε από πού έχει ψαρευτεί και ο μόνος τρόπος για να το καταλάβουμε είναι το χρώμα του: είναι κοκκινωπό, αν πρόκειται για φαραώ που ψαρεύτηκε σε πετρώδες περιβάλλον, αντίθετα από το άλλο του βούρκου που έχει χρώμα καφέ σκούρο, το οποίο όταν το κόβουμε κομμάτια, πάντα από την ουρά προς το κεφάλι, είναι μαλακό χωρίς πολύ κρέας στο σώμα του.
  • Εάν κάποιο κομμάτι του μας κοπεί, το διατηρούμε σε ξεχωριστό λεκανάκι με λίγο θαλασσινό νερό. Εάν μας περισσέψει κάποιο κομμάτι και δεν πρόκειται να ψαρευτεί άμεσα, το παστώνουμε με αλάτι και το διατηρούμε στην κατάψυξη του ψυγείου μας. Μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε στο επόμενό μας ψάρεμα ή καλύτερα σε κάποιο παραγάδι αφού δουλεύει πάρα πολύ καλά και κατεψυγμένο.
  • Ένα κόλπο για να μας δώσει περισσότερα δολώματα για το παραγάδι, είναι να το κρεμάσουμε από το κεφάλι, ώστε να μακρύνει και αφού ψοφήσει να το κόψουμε σε κομμάτια μεγέθους ανάλογου των αγκιστριών που διαθέτουμε, που τα δολώνουμε αφού πρώτα τα έχουμε ανακατέψει σε μια λεκάνη με πίτουρο. Με τον τρόπο αυτό, τα κομμάτια του φαραώ διατηρούν το αίμα τους καθ’ όλη τη  διαδικασία δολώματος του παραγαδιού.

Το παραπάνω άρθρο, έχει δημοσιευτεί στο περιοδικό "Thalassa"

Χειροποίητα καλάμια ψαρέματος,

επισκευές & ανακατασκευές

με την υπογραφή Yiannis Giatrakos

Get in Touch

Custom Rods

AΣμολένσκυ 3 Ν. Φάληρο

Πειραιάς, Τ.Κ. 18547

T+30 6955 856376